Nhân vật phi nghệ sĩ và thế cuộc đang tan rã
Nếu ngôi sao nhân tính trong các nhân vật nghệ sĩ ở tập truyện này đang chập chờn, thì ở những nhân vật không phải nghệ sĩ, tình hình cũng không khả quan hơn. Thậm chí, vì không phải là người của công chúng (hoặc không chuẩn bị thành người của công chúng), không cần giữ gìn hình ảnh, họ có thể phơi mở phần trần trụi và những góc khuất một cách ngang nhiên. Mỗi nhân vật theo kiểu này như một nét vẽ tối màu tạo nên bức tranh thế cuộc đang tan rã. Đó là Meg (trong Người hát tình ca) – “suối nguồn hiểu biết” của những cô gái tham vọng trong vai phục vụ bàn, bởi “chị ta biết mọi quy tắc, mọi mưu mẹo về chuyện giăng lưới một ngôi sao”. Nhờ bậc thầy chiến lược này, các cô gái “luồn lách, mưu tính, liều thân” với mục đích giăng bẫy được một người nổi tiếng. Lindy là một chân dung tiêu biểu: cô bắt hồn được ca sĩ tài danh Dino. Khi ngôi sao của Dino “rụng xuống rất nhanh”, Lindy kịp rời bỏ Dino và cưới Tony Gardner – “một ngôi sao đang rất sáng, sáng lắm”. Có thể nói, trong thế giới của họ, tình yêu và hôn nhân đã trở thành thứ gì đó phù phiếm, thừa thãi. Châm ngôn sống hợp thời phải là “yêu đương hợp nơi, hôn nhân hợp người, li dị hợp lúc”. Tình yêu bị hạ cấp, tình bạn cũng bị giáng bậc thê thảm. Trong Mưa đến hay nắng đến, Charlie – một doanh nhân thành đạt – nhân danh tình bạn thân thiết đã triệu hồi người bạn cũ Raymond từ Tây Ban Nha đến London, để dùng hình ảnh thất bại của người bạn “đã biến đời mình thành ổ lợn” mà nâng cấp bản thân trong mắt vợ để cứu vãn cuộc hôn nhân sắp đắm của mình. Tình cảm thiêng liêng nhất – tình thân – cũng không thoát khỏi quy luật xói mòn ấy. Trong Khu đồi Malvern, Maggie và chồng chia sẻ với cậu em nghệ sĩ đang loay hoay tìm cảm hứng một chỗ tá túc và bóc lột sức lao động của cậu một cách bất cận nhân tình. Những nhân vật này hiện ra như một chiến lược gia tài tình, dùng mọi giá trị sống làm tham số trong phương trình đời người. Họ đã trở thành những cỗ máy vô cảm, những xác sống làm hoại tử xã hội.
Tuy nhiên, đốm sáng khiến thế giới trong Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông “ngập tràn trắc ẩn” (Neel Munherjee Time) vẫn tồn tại bền bỉ. Đốm sáng ấy tản mát ở nhiều nơi nhưng lắng kết ở nhân vật người kể chuyện. Nhân vật xưng “tôi” trong cả năm truyện ngắn này hàm chứa nhiều phẩm chất. Và chính họ đã níu giữ chất người, giúp cho thế giới bấp bênh nhưng không tan rã.
Đọc tiếp: Thi pháp nhân vật trong Dạ khúc năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông phần 4
