Thi pháp nhân vật trong Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông (Kazuo Ishiguro)
Hệ thống nhân vật và sự trình hiện đời sống
Khác với thế giới nhân vật đa dạng trong các tiểu thuyết như Người khổng lồ ngủ quên, Mãi đừng xa tôi, Tàn ngày để lại; tập truyện ngắn được xuất bản năm 2009 của nhà văn Anh gốc Nhật này tập trung vào kiểu nhân vật nghệ sĩ. 4/5 tác phẩm đều có một nghệ sĩ đóng vai trò nhân vật chính, và xoay quanh đó là những nhân vật phụ không hoạt động nghệ thuật. Do đó, tìm hiểu hệ thống nhân vật trong Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông, chúng tôi chia thành nhân vật nghệ sĩ và nhân vật phi nghệ sĩ.
Nhân vật nghệ sĩ và sự báo động về nhân tính
Người nghệ sĩ vốn thường được nhìn nhận như những người giàu nhân tính để có thể “cho máu” (Elsa Triolet) hay “đi tìm đạo cho dân chúng” (Nguyễn Huy Thiệp). Tuy nhiên, người nghệ sĩ trong năm truyện ngắn này đều được khắc họa trong sự xói mòn nhân tính. Tony Gardner (trong Người hát tình ca) – ca sĩ đang mất đi tên tuổi lẫy lừng - sẵn sàng từ bỏ cuộc hôn nhân 27 năm hạnh phúc để xây dựng hình ảnh người nghệ sĩ độc thân nhằm quay lại đỉnh cao. Người nhạc sĩ kiêm ca sĩ “không đạt được tất cả các mục tiêu đề ra” (trong Khu đồi Malvern) thích thú chơi khăm cặp vợ chồng già bằng cách chỉ cho họ khu nhà trọ tồi tàn nhất vùng. Tibor (trong Nghệ sĩ cello), người được đào tạo bài bản ở Nhạc viện hoàng gia Luân Đôn chấp nhận chơi thứ nhạc cậu ghét sau khi bị bật ra khỏi các buộc biểu diễn danh giá và trở thành chai sạn. Đỉnh cao của sự xói mòn nhân tính phải kể đến Steve (trong Dạ khúc), nghệ sĩ saxophone đang đợi cơ hội lên “đẳng cao” đành lòng để người vợ yêu dấu rời con thuyền hôn nhân, bỏ qua lòng tự trọng để nhận món tiền từ chồng mới của vợ nhằm phẫu thuật gương mặt “xấu kiểu hãm tài” mong đạt tới thành công trong sự nghiệp. Tất cả, dù ở những mức độ khác nhau nhưng đều ở trong tình trạng tha hóa. Phần người nhạt đi khi tự trọng mòn, trung thực mất, tình yêu trượt giá, vô cảm tăng đều. Phải chăng điều đó đã góp phần đẩy sự nghiệp của họ xuống dốc?
Đọc tiếp: Thi pháp nhân vật trong Dạ khúc năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông phần 3
