Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga
Mở bài: Giới thiệu tác giả và dẫn dắt vào đề bài
Truyện “Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu là một tác phẩm có sức sống mạnh mẽ và bền lâu được lưu truyền rộng rãi trong nhân dân, đặc biệt là người dân Nam Bộ. Nhân vật chính mà tác giả khắc họa là Lục Vân Tiên, một người anh hùng tài hoa, dũng cảm cứu người khốn khó. Nhân vật được cứu đó là Kiều Nguyệt Nga, một cô gái thùy mị, nết na và có học thức. Để tìm hiểu rõ hơn về hai nhân vật này, chúng ta cùng nhau đi đến tác phẩm.
Thân bài: Các em dựa theo các ý như sau:
Đoạn trích “Lục Vân Tiên” nằm ở phần đầu của truyện
* Nhân vật Lục Vân Tiên
- Lục Vân Tiên là nhân vật lí tưởng của tác phẩm, tác giả xây dựng nhân vật theo mô tip quen thuộc của truyện Nôm: chàng trai tài giỏi cứu mĩ nhân qua tình huống khó khăn, rồi từ ân nghĩa đến tình yêu. Mô - tip này thể hiện niềm mong ước của Nguyễn Đình Chiểu và cũng là mong ước của nhân dân trong thời loạn lạc, nhiễu nhương của chế độ phong kiến.
- Hình ảnh Lục Vân Tiên nổi bật trong đoạn trích là người anh hùng hảo hán, tuổi đời còn trẻ vừa rời trang sách trong trường học, bước vào đời lòng đầy hăm hở. muốn lập công danh và cứu người giúp đời. Đối mặt với bọn cướp Phong Lai hung dữ là thử thách đầu tiên và cũng là cơ hội hành động thử sức dành cho chàng.
Vân Tiên ghé lại bên đàng
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.
Kêu rằng: "Bớ đảng hung đồ!
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dâ n.
Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:
Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.
Trước gây việc dữ tại mầy,
Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng
- Bốn câu thơ là hình ảnh một chàng trai giàu lòng nghĩa hiệp, gặp chuyện bất bình giữa đường sẵn sàng xả thân ra tay cứu giúp, không cần phải suy tính. Vân Tiên chỉ có một mình tay không đánh giặc trong khi bọn cướp đông đảo và đầy đủ hung khí hơn thế chúng còn lẫy lừng, ai cũng phải khiếp sợ. Mặc dù vậy chàng không hề run sợ, vẫn “bẻ cây làm gậy” xông vào đánh cướp.
Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dan g.
- Chỉ bằng mấy dòng thơ ngắn gọn mà đặc sắc cùng nghệ thuật so sánh, tác giả đã làm nổi bật một dũng tướng đánh nhanh, võ hiệp, sánh ngang Triệu Tử Long thời Tam Quốc trong trận phá vòng vây quân Tào bảo vệ con nhỏ của Lưu Bị
Hành động rất mau lẹ và được tác giả miêu tả thật đẹp và oai hùng, bọn cướp bốn phía bủa vây “Lâu la bốn phía vỡ tan” nhưng Vân Tiên vẫn đánh tan bọn cướp và hạ thủ được tên Phong Lai - kẻ cầm cầm “Phong Lai trở chẳng kịp tay/ Bị Tiên một gậy thác rày thân vong”
=> Sức mạnh được kết tinh từ khát vọng của nhân dân và lòng anh dũng cả nhân vật đã tạo nên sức mạnh vô địch như vậy. Với lời thơ chân chất, mộc mạc cùng giọng kể hả hê, hào hứng đã làm bật lên chân lí: kẻ bất nhân độc ác thì thảm bại, người anh hùng làm việc nghĩa tất yếu sẽ chiến thắng. Vân Tiên đã chiến thắng bởi sức mạnh của nhân nghĩa, của lẽ phải, sức mạnh của tình yêu thương và lòng dũng cảm kiên cường. Chàng chính là hiện thân của người anh hùng thượng võ dám bênh vực kẻ yếu, tiêu diệt mọi thế lực bạo tàn.
Dũng mãnh trước cái ác nhưng Vân Tiên lại rất ân cần, hào hiệp trước cái thiện
+ Sau khi dẹp xong lũ kiến, chòm ong thấy hai cô gái còn sợ hãi, Vân Tiên ân cần hỏi han, an ủi:
Vân Tiên nghe nói động lòng
Đáp rằng: “Ta đã trừ dòng lâu la.
- Khi nghe trong kiệu vọng ra tiếng nói muốn được tạ ơn, Vân Tiên vội gạt đi ngay:
Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
Nàng là phận gái, ta là phận trai.
Câu thơ này chứa đựng lễ giáo phong kiến “nam nữ thụ thụ bất thân”, đã thể hiện suy nghĩ trong sáng của Vân Tiên
+ Nguyệt Nga muốn cảm tạ, dền ơn chàng nhưng Vân Tiên từ chối: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn, Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.” Chàng không muốn nhận những cái lạy tạ của hai cô gái và từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga. Sau đó, chàng không nhận chiếc trâm vàng nàng tặng mà chỉ cùng nàng xướng họa một bài thơ rồi thanh thản rời đi, không hề vương vấn. Dường như đối với Vân Tiên, làm việc nghĩa là bổn phận, là lẽ tự nhiên. Con người trọng nghĩa khinh tài ấy không coi đó là công trạng. Đó là cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của những bậc anh hùng hảo hán: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”.
=>Với hành động của Lục Vân Tiên đã bộc lộ phẩm chất cao đẹp và lòng nghĩa hiệp của một anh hùng đầy nhân hậu, chàng đã trở thành một hình tượng lí tưởng trong văn chương của Đồ Chiểu dể gửi gắm vào đó là niềm tin và ước vọng của tác giả.
*Nhân vật Kiều Nguyệt Nga
- Phẩm chất Kiều Nguyệt Nga được hiện lên qua ngôn ngữ đối thoại của Vân Tiên, đó là lời lẽ của một tiểu thư thùy mị, nết na và có học thức.
+ Cách xưng hô và nói năng của nàng vừa trân trọng và khiêm nhường và khuôn phép: “quân tử, tiện thiếp, làm con đâu dám cãi cha, chút tôi liễu yếu đào tơ”
+ Một cô gái đằm thắm, ân tình có trước có sau: “Ơn ai một chút chẳng quên” Nàng rất hiểu phép tắc ứng xử, hiểu được ơn cứu mạng của Vân Tiên với mình là rất lớn. Nàng băn khoăn tiền bạc không có nên có lời mời Vân Tiên về nhà để cha đền đáp: “Hà Khê qua đó cũng gần/ Xin theo cùng thiếp đền ân cho chàng”. Hơn thế nàng còn tự nguyện gắn bó cuộc đời mình với chàng và sau này dám liều mình để giữ trọn ân nghĩa thủy chung.
Qua cách ứng xử của Kiều Nguyệt Nga cho chúng ta thấy nàng là cô gái đáng trân trọng và đáng yêu thương, xứng đáng với người anh hùng nghĩa hiệp.
=>Kiều Nguyệt Nga đại diện cho những con người hiền lành, yếu đuối trong xã hội đồng thời là hiện thân của những con người ân nghĩa coi ân nghĩa là gốc rễ của đạo đức.
Kết bài: Với ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, tự nhiên dễ đi vào lòng người mang đậm sắc thái Nam Bộ, tác giả đã xây dựng thành công hai nhân vật lí tưởng với những phẩm chất tốt đẹp hướng đến khát khao, mơ ước của người dân. Những ước mơ đó cũng là sự ước mở của tác giả, phù hợp với tâm lí của nhân dân và xã hội loạn lac, nhiễu nhương thời phong kiến lúc bấy giờ. Tác phẩm để lại giá trị nhân văn sâu sắc cho nhiều thế hệ độc giả.
