NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Lý thuyết
Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. Hàm ý: là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấyy.
- Trong cuộc sống, dùng hàm ý khi điều muốn nói không dễ nói, không tiện nói sẽ giữ được sự tế nhị, nhất là trong những trường hợp khuyên nhủ, mời mọc...
Thực hành
Bài 1 Tìm hàm ý và nghĩa tường minh, chỉ rõ ý nghĩa?
a Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ă n, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
(Ngô Tất Tố)
b Bánh trôi nước
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước nonn
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữa tấm lòng son
(Hồ Xuân Hương)
c Đi đường (Tẩu lộ)
Đi đường mới biết gian lao
Núi cao rồi lại núi cao trập trùng
Núi cao lên đến tận cùng
Thu vào tầm mắt muôn trùngg nước non
(Hồ Chí Minh)
Bài 2 Những câu sau chứa hàm ý gì?
a Xin lỗi, chủ nhật này tớ bận ôn thi rồi
b Chỉ còn 3 phút là vào học rồi đấy!
3 Hướng dẫn giải bài tập
Bài 1
a Câu chứa hàm ý: Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi
Hàm ý đây là bữa cơm cuối cùng con được ăn ở nhà cùng u
b - Nghĩa tường minh: Miêu tả bánh trôi nước, loại bánh trong tết thanh minh
- Hàm ý: Miêu tả vẻ dẹp và thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Đồng thời ca ngợi phẩm chất của họ và phê phán chế độ phong kiến xưa.
c Nghĩa tường minh: Nói về việc đi đường núi
- Hàm ý nói về việc đi đường gian nan, thử thách, khó khăn, có ý chí để vượt qua ắt sẽ thắng lợi.
Bài 2
a Hàm ý muốn từ chối lời mời, lời đề nghị nào đó
b Hàm ý thôi thúc nhanh chóng để vào lớp
