Không gian và thời gian trong Thị trấn Yumiura phần 4

Những trường đoạn lời thoại tương đối dài khi trải lòng về kỉ niệm quá khứ khiến cho nhân vật Murano như là con người thuộc về quá khứ, tách ra khỏi thực tại, cũng mơ hồ như kí ức. Còn Kasumi – người chưa thâm nhập được vào kí ức, vẫn mắc ở thực tại lại mang đặc điểm của thực tại, hiện lên thật rõ ràng, cụ thể. Trong tương quan đối sánh với nhau, diện mạo của hai nhân vật cũng mang dáng dấp, diện mạo của không – thời gian mà họ ở trong. Murano hiện lên qua phán đoán ở mức độ chắc chắn không cao về tuổi tác và ấn tượng về ngoại hình: “cỡ ngoài 50 nhưng có vẻ trẻ hơn số tuổi,… Bây giờ bà còn còn giữ được cặp mắt to như thế có lẽ nhờ khuôn mặt không bị đẫy ra; Người đàn bà choàng áo khoác haori màu đen có thêu hoa văn…. chúng có vẻ được giữ gìn kỹ lưỡng”; còn Kasumi lại hiện lên qua cái nhìn đầy chắc chắn của Murano: “Thầy trông chẳng thay đổi chút nào. Từ mang tai đến cằm, vâng, cả hàng lông mày nữa, vẫn giống hệt như xưa”. Những cảm nhận về diện mạo ấy là ý kiến chủ quan của các nhân vật, nhưng ẩn chứa trong đó trạng thái tinh thần khác nhau rõ rệt khi đối diện với quá khứ: Kasumi bối rối, lo âu, thậm chí bực bội, hoài nghi khi không thể nhớ ra quá khứ; Murano lại nằm lòng quá khứ với niềm xúc cảm mãnh liệt mà lại rất dễ chịu, đầy tin tưởng. Có thể thấy rõ vị thế làm chủ của hai nhân vật trong không – thời gian của mình: Kasumi là chủ căn nhà, cũng làm chủ không – thời gian thực tại; Murano là khách ở không – thời gian thực tại nhưng lại làm chủ không – thời gian kí ức, biến Kasumi thành khách thể đầy bỡ ngỡ trong kí ức của mình. Bị đẩy vào cái bất ngờ, vào sự quên cái đáng lẽ phải thân quen, vào tình thế phải cố để nhớ, vào không – thời gian kí ức, Kasumi không còn bất định như không – thời gian mà mình làm chủ, tinh thần ông cũng bị xoay vần với nhiều trạng thái phức tạp, từ “lúng túng”, “lo cho cái trí nhớ quá kém cỏi của mình” đến “cố gắng moi móc để nhớ lại”, rồi đến “bối rối, cố đào bới trong trí nhớ”, thậm chí “sợ hãi”. Những cái đổ ào tới của kí ức cũng lật nhào, xới tung tinh thần và tâm trí Kasumi – con người thuộc không – thời gian thực tại, dự báo sự tác động của kí ức đến toàn bộ thực tại.

Như vậy, sự đối lập không gian và thời gian của quá khứ và thực tại không phải được xây dựng để đơn thuần tạo nền cho nhân vật, mà chúng có mối quan hệ mật thiết tới diễn biến tâm lí nhân vật, góp phần hé mở những tầng nghĩa khác nữa trong tác phẩm. Ở phần tiếp theo, chúng tôi sẽ đi sâu khám phá sự tác động mạnh mẽ của không – thời gian kí ức đến toàn bộ thực tại, chứ không chỉ riêng phản ứng hay tâm lí của nhân vật Kasumi.