Đặt vấn đề
Tác phẩm văn học tái hiện thế giới thực tại tạo thành thế giới nghệ thuật. Khi ấy, nhà văn sáng tạo không gian và thời gian nghệ thuật nhằm thể hiện hình thức tự nhiên của thế giới đó. Không gian và thời gian nghệ thuật là sản phẩm của nhà văn, thể hiện sự cảm nhận của cá nhân người nghệ sĩ. Hai khái niệm này không thể tách rời để làm nên tổng thể thế giới nghệ thuật. Nhờ có chúng, người đọc như được trải nghiệm cùng nhân vật, sống trong thế giới được nhà văn xây dựng nên.
Honore de Balzac là nhà văn không có văn phong tạo ấn tượng đẹp như người Pháp vẫn coi trọng. Văn phong của Balzac thường được các nhà nghiên cứu nhận xét là quẩn quanh, tỉ mỉ và trúc trắc. Đây chính là nét điển hình trong văn phong hiện thực chủ nghĩa. Đi sâu vào phân tích, người đọc thấy được rằng bản chất của cả “Tấn trò đời” là tiền. Xuyên suốt toàn bộ tác phẩm là quá trình tha hoá của con người khi họ lao vào những ham muốn, dục vọng của chính mình. Đôi khi ta nhận ra Balzac hình như không chỉ kể câu chuyện về “ai đó” ở ngoài xã hội mà còn muốn giễu cợt chính những khát vọng của mình. Trong cuộc sống, Balzac cũng có khao khát cho bản thân, có thể kể đến việc ông theo đuổi nữ bá tước. Đây là sự phản tỉnh của chính Balzac. Ông khảo cứu về cuộc đời thông qua chính mình. Cuộc sống và các nhân vật trong tác phẩm không hề xa lạ với người đọc bởi có thể nó tồn tại trong chính chúng ta. Ta có thể tìm thấy hình ảnh Balzac đằng sau những nhân vật thanh niên trẻ tuổi với khát vọng của họ.
Tiểu thuyết “Lão Goriot” dựa trên bối cảnh là xã hội Paris năm 1819 với những vấn đề nóng bỏng của xã hội lúc bấy giờ. Không gian và thời gian được xây dựng trong tác phẩm đã lột tả rõ hiện thực mà Balzac muốn phản ánh. Đồng tiền tha hoá mọi mối quan hệ, huỷ diệt tình yêu, tình người, tạo nên thế giới mà ở đó con người chà đạp lên nhau để sống.
Đọc tiếp: Không gian thời gian nghệ thuật trong Lão Goriot phần 2
