Mở đầu
Thuật ngữ “Thi pháp” hiện nay đã khá quen thuộc với những người quan tâm nghiên cứu văn học và đặc biệt trong nhà trường phổ thông, học sinh đã bắt đầu được tiếp cận văn bản từ đặc trưng thể loại. GS.Trần Đình Sử cho rằng: “Thi pháp học đem lại những phạm trù mới, những đề tài mới cho nghiên cứu văn học, như con người, không gian, thời gian, trần thuật, điểm nhìn, đối thoại, giễu nhại, mỉa mai... mở rộng các cánh cửa tiếp cận văn bản”. Bởi vậy việc vận dụng thi pháp học vào phân tích một tác phẩm văn học theo đặc trưng thể loại sẽ mở ra nhiều hướng tiếp cận mới với văn bản đó. Bài viết sẽ đi vào phân tích tác phẩm truyện ngắn “Mây trắng còn bay” của tác giả Bảo Ninh theo đặc trưng thể loại để làm nổi bật ý nghĩa của tác phẩm.
Đặc trưng thể loại truyện ngắn qua Mây trắng còn bay
Bảo Ninh là một trong những nhà văn nổi bật của nền văn học hiện đại Việt Nam sau năm 1975. Tham gia quân ngũ vào năm 1969 và xuất ngũ vào năm 1975, sau khoảng thời gian dài chiến đấu vì độc lập tổ quốc, sự tàn khốc của chiến tranh vẫn đeo bám dai dẳng trong từng giấc mơ của ông, chính điều này đã thúc giục ông sáng tác. Các tác phẩm của ông chủ yếu đều viết về con người, xã hội sau chiến tranh để cho thấy những mất mát đau thương mà chiến tranh đã để lại. Truyện “Mây trắng còn bay” cũng là một tác phẩm viết về chủ đề này. Tác phẩm được viết sau năm 1975 về đề tài chiến tranh. Câu chuyện đã mang đến một cái nhìn mới về thời kì hậu chiến, sự xung đột giữa cái cũ – cái mới, cái truyền thống – cái hiện đại.
Tác phẩm là câu chuyện được nhân vật “tôi” kể lại trong chuyến bay của mình – một chuyến bay cất cánh trong điều kiện xấu và nhân vật hối hận vì lên chuyến bay này. Trong khi nhân vật “tôi” và tay vận complet đang lo lắng chuyến bay có thể gặp sự cố vì đi trong mưa nhưng có một bà cụ lại trầm trồ trước những đám mây ngoài cửa sổ. Lần đầu được đi tàu bay, cụ thấy lạ lẫm với mọi thứ và không biết đồ ăn trên máy bay đã được bao gồm trong vé. Khi đi qua vĩ tuyến 17, cụ lập một ban thờ nhỏ trên máy bay, hành động này khiến tay vận complet khó chịu còn nhân vật “tôi” cùng cô tiếp viên chỉ lặng im và không nói gì khi nhìn thấy tấm ảnh cắt từ báo được lồng trong tấm kính ấy.
Đọc tiếp: Mây trắng cò bay nhìn từ góc độ thi pháp thể loại phần 2
